École des chartes » ELEC » Cartulaires d'Île-de-France » Saint-Martin-des-Champs » Tome 2 » VII. — Actes concernant Saint-Martin-des-Champs sous le règne de Louis VI le Gros, de 1126 à 1137 » Paris, 1er janvier ou 26 mars — 2 août 1133

Etienne, évêque de Paris, supprime le chapitre de St-Denis de la Châtre, en annexant à St-Martin-des-Champs cette collégiale qui avail fait retour au domaine royal. Approbation de Louis VI, de la reine Adélaïde, de leurs fils Louis le Jeune et Henri, ce dernier étant abbé de St-Denis de la Châtre.

  • A Original perdu.
  • B Copie de 1209, Arch. nat., LL 1351, fol. 43, collat. sur A, « e quo sigillum excidit, quod adpendebat filis rubeis sericeis » et complétée.
  • C Copie du xve siècle, Arch. nat., LL 1352, fol. 42'.
  • D Copie du xvie s., Arch. nat., LL 1353, fol. 43.
  • E Copie du xviie s., Arch. nat., LL 1399, pp. 11-13 (intégrale).
  • F Copie du xviiie s., ms. fr. 15504, fol. 55' (texte complet).
  • a Du Bois, Hist. eccl. Paris., II, 45.
  • b Marrier, Monasterii S. M. de C. historia, p. 327, d'après A.
  • c Migne, Patrologia lat., vol. 173, col. 142, d'après b.
  • d Robert de Lasteyrie, Cartul. gén. de Paris, I, 239, d'après B.
  • e Recueil des chartes et documents de l’abbaye de Saint-Martin des Champs, monastère parisien, éd. Joseph Depoin, Ligugé, 1913-1921.
  • Luchaire, Annales de la vie de Louis VI, nº 521, p. 239, avec la date : 1133, après le 25 octobre (c'est le 25 octobre 1131 que Louis le Jeune fut consacré à Reims par Innocent II, mais la charte d'Etienne ne donne pas l'année du règne du prince-associé.)
D'après e.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Ego Stephanus, Dei gratia, Parisiensiuma episcopus, licet indignus. Non ignoramusb quid sollicitudinis, quid amoris, Xristi et Eclecsie filiis debeam ; et cum multo timore perpendens, quid oneris pro regendis fidelibus populis sustineam, quanto ad hec auxilio, quantave pro distribuendis michi eorum oblationibus sollertia indigeam, faciendum pro necessitate cognovi, ad supportandam tante impositionis sarcinam, servorum Dei auxilia querere, eosque ut nobiscum ob custodiam gregis Dei vigilent et orent, stipendiorum nostrorum participes efficere. Cum autem omnibus, si fieri posset, munificum et utilem episcopalis me dignitas esse deposcat, religiosis maxime viris munificentie et utilitatis mea liberalitatem aliquam impendere studui. Quapropter ecclesie Bli Martini de Campis et fratribus inibi Deo servientibus, ecclesiam Sti Dyonisii que dicitur de Carcere, quam diu manus laica injuste invaserat, que eciam tempore nostro, ad manus regias redacta fuerat, quam in manibus nostri redditam, ex consensu, petitione et voluntate ipsius domini regis Ludovici, annuente Adelaide regina, filiis etiam ejus Ludovico rege et Henrico, ejusdem ecclesie abbate, concedentibus, salvo in omnibus jure Parisiensis ecclesie, imperpetuum donavimus, cum omnibus ad eandem ecclesiam pertinentibus, scilicet molendino uno in Milbrai, furno etiam uno eidem ecclesie proximo ; villa de Fontanis cum ecclesia et decima ; terra et prata in loco qui dicitur Rouundel ; cum prebenda etiam Beate Marie majoris et sedalis ecclesie, et cum universis ceteris appenditiis ; eo dumtaxat modo quo prefate ecclesie clerici eatenus tenuerant. Nos autem tranquillitati fratrum ibidem Deo famulantium providentes, ex consensu Bernerii decani et Ade precentoris, tociusque capituli, solas processiones, excepta Cruce et Capellano et textu et aqua benedicta, eis condonavimus ; ceteraque omnia ad jus Parisiensis ecclesie pertinentia nobis et ecclesie nostre retinuimus. Verum ut hoc ratum et firmum permaneat in sempiternum, pres. cartam nostri auctoritate sigilli firmavimus, que donum nostrum diligenter exponat, et munimentum stabilitatis perpetuo existat.

Actum Parisius in capitulo, ,c . Signa quoque fratrum nostrorum subtitulari decrevimus, ut, testimonio veritatis, quod factum est corroboraretur. Signum Bernerii decani. S. Adae precentoris. S. Stephani archidiaconi. S. Theobaldiarchid. S. Theobaldiarchid. S. Gisleberti sacerdotis. S. Theudericisacer. S. Wilelmi diaconi. S. Yvonisdiac. S. Guinerannidiac. S. Anselmisubdiac. S. Petrisubd. S. Albericisubd. S. Henrici pueri. S. Manasses pueri. S. Henrici pueri.


a Parisiorum E.
b ignorant E.
c ici s'arrètait B, et se terminent C et D.
14 Les notes chronologiques fournissent comme limites, quant au millésime, le point de départ de l'année, 1er janvier ou 26 mars 1133 ; quant au règne de Louis VI, l'expiration de sa 25e année (2 août 1133). L'épiscopat d'Etienne a commencé à une date postérieure à la mort de Gilbert II (25 janvier 1124) ; la charte actuelle démontre que la vacance du siège ne se prolongea pas jusqu'au 2 août 1124.