École des chartes » ELEC » Cartulaires d'Île-de-France » Saint-Martin-des-Champs » Tome 3 » XIII. — Actes concernant Saint-Martin-des-Champs sous le règne de Philippe-Auguste (1180-1223). » Vérone, 10 mars 1185

Le pape Luce III confirme les possessions du monastère de Gournay-sur-Marne.

  • A Original bullé, Arch. nat., L 232, nº 18 (ancien nº 28).
  • a Recueil des chartes et documents de l’abbaye de Saint-Martin des Champs, monastère parisien, éd. Joseph Depoin, Ligugé, 1913-1921.
  • Jaffé-Lœwenfeld, II, 486, nº 15381, d'après A.
D'après a.

Lucius episcopus servus servorum Dei dilectis filiis 1 priori ecclesie Sancte Marie de Gornaio61 ejusque fratribus t. p. q. f. regularem vitam professis, in perpetuum. Quociens a Nobis petitur quod religioni et honestati convenire dinoscitur, animo Nos decet libenti concedere, et petentium desideriis congruum suffragium impertiri. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus et prefatam ecclesiam Ste Marie de Gornaio in qua divino estis obsequio mancipati, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et presentis scripti privilegio cemmunimus. Statuentes ut quascumque possessiones, quecumque bona eadem ecclesia in presentiarum juste ac canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, prestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus, et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis : Capellam de Gornaio. Ecclesiam de Russeio97 et ipsam villam, cum omnibus pertinentiis suis. Silvam ejusdem ville, ad usum vestrum et hospitum vestrorum. Nusiellum96 cum omnibus ad eam pertinentibus. Ecclesiam de Bercheriis97. Ecclesiam de Ponteilo97. Ecclesiam de Essonia98. Ecclesiam de Orcors97 cum omnibus decimis et aliis ad ipsas ecclesias pertinentibus. Apud Canoilum99 quicquid Albertus de Bri habebat. Apud Gornaium molendinum unum, et piscatoriam foreste de Veteri Gornaio. Decimas omnium reddituum scilicet denariorum, annone et vini, apud Gornaium apud Caudam100, apud Torciacum96 et Villamnovam100, apud Parisius et Medantama. Modium salis, apud Mellentum. Quinque milia alletium apud Pontem Audomarib. Furnum de Cauda100 et de Ponteolo97 cum nemoris consuetudine. Quatuordecim solidos in terra Arroldi de Broilo. Terram de Campo Garneis. Terram Ulrici janitoris. Molendinum unum ad firmam pro quinque modiis annone, et duodecim solidos Provinensium perpetuo possidendum. Si vero monachis placuerit, licebit vobis unum molendinum aut plura quocunque voluerint loco facere, ita tamen ut firmitas castri non infirmetur. Dimidium modium annone in molendinis de Doura. Terram de Luabum101 cum omni decima, ex donatione nobilis mulieris Matildis de Pomponia eidem ecclesie concessa. Terram de Villa presbyteri. Sane novalium vestrorum que propriis manibus vel sumptibus colitis, sive de nutrimentis animalium vestrorum nullus a vobis decimas extorquere presumat. Liceat quoque vobis clericos vel laicos, e seculo fugientes, liberos et absolutos ad conversionem recipere, et eos absque contradictione aliqua retinere. Cum autem generale interdictum terre fuerit, liceat vobis, clausis januis, exclusis excommunicatis et interdictis, non pulsatis campanis, suppressa voce divina officia celebrare. In parrochialibus autem ecclesiis quas habetis, liceat vobis sacerdotes eligere et diocesano episcopo presentare ; quibus si idonei fuerint, episcopus curam animarum committat ut ei de spiritualibus, vobis vero de temporalibus debeant respondere. Adicientes insuper auctoritate prohibemus ut nulli archiepiscopo vel episcopo liceat in predictum monasterium vel in monachos interdictum vel excommunicationis sententiam promulgare, aliquasque consuetudines exigere, seu alicujus gravaminis causa manum apponere vel missas publicas, seu stationes, sine assensu vestro celebrare, ne monastice simplicitas discipline que per prelatos ecclesiarum fovenda dinoscitur, popularibus tumultibus perturbetur. Si vero, quod absit, in atrio vestro, vel in sanguinis effusione, vel in verberum elatione, sive in aliquo hujusmodi violentiam irrogari forte contigerit, nequaquam propter hoc a divinis ecclesia vestra prohibeatur officiis. Libertates siquidem et immunitates, necnon antiquas et rationabiles consuetudines monasterio vestro concessas, et hactenus observatas, ratas habemus, easque futuris temporibus illibatas manere sanccimus. Prohibemus etiam ut infra fines parrochiarum vestrarum, nullus ecclesiam vel oratorium sine assensu vestro, edificare presumat, salvis tamen Romanorum pontificum privilegiis. Crisma vero, oleum sanctum, consecrationes altarium seu basilicarum, ordinationes clericorum qui ad sacros ordines fuerint promovendi, et cetera ecclesiastica sacramenta a diocesano suscipiatis episcopo, siquidem catholicus fuerit, et gratiam et communionem Apostolice Sedis habuerit, et ea gratis et absque pravitate aliqua vobis voluerit exhibere ; alioquin liceat vobis quemcumque malueritis adire antistitem catholicum, qui nimirum nostra fultus auctoritate, quod postulatur indulgeat. Sepulturam preterea ipsius loci liberam esse decernimus, ut eorum devotioni et extreme voluntati qui se illic sepeliri deliberaverint, nisi forte excommunicati vel interdicti sint, nullus obsistat, salva tamen justicia illaru a ecclesiarum, a quibus mortuorum corpora assumuntur. Paci quoque et tranquillitati vestra paterna in posterum sollicitudine providere volentes, auctoritate apostolica prohibemus, ut infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum, seu cimiterii ambitum, nullus violentiam vel rapinam seu furtum committere, ignem apponere, hominem capere vel interficere audeat. Decernimus ergo - - pacis inveniant. Amen.

« 2 : « Adjuva nos, Deus salutaris noster. » In cruce : « Scs Petrus. Scs Paulus. Lucius PP. III.

Ego Lucius catholice ecclesie episcopus subscripsi.

Ego Johannes presbiter cardinalis tituli Sti Marc, ss.

Ego Laborans presbiter cardinalis Ste Marie Transtiberim, tituli Calixti, ss.

Ego Pandulfus presbiter cardinalis tituli XII Apostolorum ss.

Ego Theodinus Portuensis et Sancte Rufine sedis episcopus ss.

Ego Henricus Albanensis episcopus ss.

Ego Theobaldus Hostiensis et Velletrensis episcopus ss.

Ego Ardicio diaconus cardinalis Sti Theodori ss.

Ego Gratianus SS. Cosme et Damiani diaconus cardinalis ss.

Ego Soffredus Ste Marie in via lata diaconus cardinalis ss.

Ego Albinus Ste Marie Nove diaconus cardinalis ss.

per manum Alberti, Sancte Romane ecclesie presbiteri cardinalis et cancellarii , indictione tertia .


61 Pontoise (Seine-et-Oise). - Eragny, ca. Pontoise. - Arnouville, Sevran, ca. Gonesse, ar. Pontoise. - Gournay-sur-Marne, Livry, ca. Le Raincy, ar. Pontoise.
97 Berchères, Ozoir-la-Ferrière, Pontault, Roissy, ca. Tournan, ar. Meaux.
96 Noisiel, Torcy, ca. Lagny, ar. Meaux.
98 Essonnes, ca. et ar. Corbeil.
99 Chenay, éc. Gagny, ca. Le Raincy, ar. Pontoise. La donation d'Aubert de Brie est antérieure à 1124. (Cf. t. I, p. 292, 181.)
100 La Queue-en-Brie, Villeneuve-Saint-Georges, ca. Boissy-Saint-Léger, ar. Corbeil.
a La ponctuation, tout à fait défectueuse, en ce passage, est à corriger d'après les lettres du donateur, le comte Galeran II de Meulan, éditées, tome II de ce Recueil, p. 290, 386.
b La ponctuation, tout à fait défectueuse, en ce passage, est à corriger d'après les lettres du donateur, le comte Galeran II de Meulan, éditées, tome II de ce Recueil, p. 290, 386.
101 Sur Luabum Liaubon, cf. t. I, p. 257, note 380. La concession des dîmes par dame Mahaud de Pomponne est postérieure à 1147, car il n'en est point question dans la bulle d'Eugène III (t. II, p. 186), et antérieure à 1177 (ibid., p. 362).

1 (en blanc)
2 Rota